De Golf van Biskaje

Het is 10:00 uur, we gaan aan onze oversteek van Biskaje beginnen en varen snel nog even langs te pomp waar we de dieseltank tot de rand toe vullen. De verwachting voor deze oversteek is weinig wind en nog wat oude golven van de afgelopen dagen, waarin het wat harder gewaaid heeft. Hoe heftig deze golven zijn, gaan we beleven als we bij Brest de baai uit varen. Mocht dit voor ons toch te veel zijn, dan hebben we nog een escape en kunnen we stoppen in Camaret Sur Mer.

Er staat inderdaad wat golfslag, maar we vinden het goed te doen en besluiten om Camaret voorbij te varen. We gaan door en varen samen met onze buddy-boot de Moana Nui naar A Coruña! Tussen ons en de golf van Biskaje ligt echter nog één obstakel, de Raz de Sein. Een nauwe passage tussen het vaste land en het eilandje Sein, waarin de stroomsnelheid behoorlijk kan oplopen. Het advies is dan ook om deze rond doodtij te passeren, wanneer de stroom het laagst is. Voor ons is dit rond vijf uur. We liggen echter iets voor op en schema en hebben nog een beetje stroom tegen, wat de Raz een erg onrustig stukje zee maakt. Sander vaart en Tess heeft haar handen vol met Max, die het onder deze omstandigheden niet meer naar zijn zin heeft. Iets later komt Tess een beetje bleek naar buiten en is Max voor het eerst zeeziek geworden. Kinderen van 15 maanden kunnen dus ook zeeziek worden. Samen met zijn tweeën zou dit prima te doen zijn geweest, maar nu met Max erbij is het toch iets te veel.

Snel bekijken we opnieuw onze opties. We zouden terug kunnen varen naar Camaret, maar dan moeten we morgen tot de middag wachten om de Raz goed door te komen en alles aan deze optie voelt als zonde van de tijd. De andere optie is om wel nog door de Raz du Sein te varen en net daarna een haven op te zoeken. We kiezen er voor om nog door de Raz te varen, zodat we hier geen rekening meer mee hoeven te houden en we alvast één obstakel kunnen afvinken. De eerste stop na de Raz blijkt Audierne. Dit is nog 1,5 uur varen, maar door verandering van koers komt er meteen meer rust in de boot en knapt Max weer aardig op. Net voor het plaatsje liggen een aantal meerboeien en om 18:00 liggen we vast en kan er in alle rust gekookt, gegeten en geslapen worden. Het was even moeilijk om de andere boten rechtdoor te zien varen en zelf de hoek om te sturen terug richting vaste land, maar we voelen allebei dat we voor ons de juiste keuze hebben gemaakt.

De volgende ochtend is de zee een stuk kalmer en voelen we ons goed genoeg om nu dan écht te beginnen aan de oversteek. Om 09:00 uur varen we de baai uit richting Spanje, vanwaar het ongeveer nog 600 km/325 nm is tot A Coruña. De oversteek is prima verlopen en we hebben iets meer wind gehad dan voorspeld, waardoor we een flink stuk zeilend hebben kunnen doen. We kwamen op maandagavond ruim voor het donker aan en werden op de steiger opgevangen door Richard en Marianne van de Moana Nui. De Doris en de Eternity (de andere vertrekkersboten in Brest) waren zaterdagmiddag vanuit Camaret vertrokken en kwamen ook nog ´s avonds rond 23:00 uur aan. Met z´n vieren hebben we ze via de marifoon en met grote zaklampen naar binnen geloodst en nadat iedereen veilig binnen was en de boten vastlagen was het tijd voor een welverdiende borrel.
Uiteindelijk hebben we de oversteek naar A Coruña in 59 uur gedaan, wat met een gemiddelde snelheid van 10 km per uur of 5.4 knoop, geen slechte score is. Hierbij hebben we ongeveer 24 motor uren gemaakt, maar dus ook 1,5 dag heerlijk kunnen zeilen.

Vind je het leuk om een idee te krijgen van wat er in een nachtwacht zowel kan gebeuren?
Lees dan verder over de gebeurtenissen van Tess haar nachtwachten tijdens de eerste en twee nacht van de oversteek.

De nachtwachten van Tess

Nacht één
23:50 uur, vanuit mijn doezelige staat hoor ik hoe Sander de motor uit zet. Mooi is dat, heb ik 3 uur lang in de herrie van een bonkende motor gelegen en als het zijn beurt is om te slapen is er ineens genoeg wind en kan de motor uit. Zal je altijd zien, heb ik in die 3 uur tijd amper een oog dichtgedaan (door een onrustige Max, geluid van de motor en onrustige golfslag wegens het diepte verschil in de zee van het continentaal plat en de diepte van de oceaan) en San, die ligt straks natuurlijk wel heerlijk 4 uur lang te slapen in een rustig deinende boot. Het is niet anders, tijd om op te staan en hem af te gaan lossen.
Op dat moment schiet de marifoon aan, die binnen helaas nog op een aardig volume stond, en wordt er iets in het Frans doorheen getetterd.
Omdat we aan het begin van de avond dus redelijk in de golven lagen te stuiteren had ik Max z’n bedje van de voorpunt naar de achterhut verplaatst. Die lag nu dus met een open deur ongeveer naast de marifoon te slapen en schrok wakker van het harde geluid. Eerst dus maar naar Max. Na wat aaitjes over z’n bolletje en even naast hem te hebben gelegen is hij weer in slaap gevallen. Ik kleed me aan met een extra laagje thermo-ondergoed, warm een burrito op in de magnetron en sta om 00:30 buiten om Sander af te lossen. Er zijn geen bijzonderheden te melden en ook de stuurautomaat (die vanmiddag ineens totaal uit z´n roer liep) doet weer helemaal normaal. Mogelijk was het toch een kabeltje wat qua contact niet helemaal lekker zat en wat Sander vanmiddag met het los en opnieuw vastmaken gefixed heeft.
Het is volle maan en dus behoorlijk licht buiten. Ik bedenk me dat m’n laatste nachtwacht alweer 2 jaar geleden was en onze laatste meerdaagse oversteek over zee was toen we van Alderney zonder werkende motor terug naar huis gezeild zijn. Het voelt wat onwennig en vertrouwd tegelijkertijd.
Na zo’n 3 kwartier merk ik dat de windhoek veranderd en ik trek de zeilen wat aan. Dit geeft niet het gewenste effect want een paar tellen later hangen de zeilen helemaal plat tegen de verstaging aan, dan gaat langzaam ook de giek de andere kant op en ineens besef ik wat er gebeurd. Fuck, weer die stuurautomaat! Snel stap ik achter het roer, zet de stuurautomaat uit en probeer de boot terug op koers te draaien. Ondertussen is alle snelheid al uit de boot en staan de zeilen te klapperen. Ik start de motor en breng alles terug op koers en in de juiste positie. Dit alles gaat Sander niet ongemerkt voorbij en die moppert iets vanuit het slingerbed over dat ik beter moet opletten. Zodra de boot weer lekker loopt zet ik de motor uit. Ok, dit gebeurd me niet nog een keer! Maar ondanks dat m’n zeilen goed staan en het roer maar een kleine roeruitslag weergeeft, blijft de stuurautomaat moeite hebben om op koers te blijven. Om niet te veel in de wind en koud achter het stuurwiel te staan, ga ik in onze nieuwe comfortseat op het kuipvloertje zitten met de afstandsbediening van de stuurautomaat in mijn handen. Daar blijf ik maar naar de instrumenten kijken en hou de kompaskoers goed in de gaten. Zodra de boot hier te veel van afwijkt, plus of min ik er weer een paar graden af of bij. Ik durf niet even naar binnen te gaan om iets te eten of te drinken te pakken, omdat ik bang ben dat het dan weer misgaat. Ook wil ik Sander niet wakker maken om weer naar de bedrading te laten kijken. Bovendien ligt Max daar nu te slapen, die dan natuurlijk ook weer wakker wordt etc. Dus zo zit ik daar in mijn nachtwacht te staren naar een kompaskoersgetal en te plussen en minnen wanneer dit nodig is. Ook dit had ik me anders voorgesteld.
De wind trekt wat aan en er komt wat meer helling en snelheid in de boot. Ondanks dat mijn perceptie van buitenaf is dat de boot lekker loopt, is Sander opgestaan uit het slingerbed. Het is nu 2:00 uur en hij mompelt dat daar niet te slapen valt (en dat terwijl de motor nu niet eens aanstaat) en dat hij in de achterhut gaat liggen. Blijkbaar praten we hier te luid over want Max wordt wakker en begint te huilen. Sander moet ook zijn tentje nog draaien om er zelf naast te passen en aangezien de boot nu ook wat harder en schuiner gaat, is Max het er niet meer mee eens. Aangezien ik nog steeds behoorlijk vaak moet bijsturen met de afstandsbediening, durf ik niet naar binnen om Sander te helpen. Ik zet het grootzeil wat losser en haal een slag van het voorzeil af in de hoop de boot wat meer in rust te brengen. Het heeft onvoldoende effect. We besluiten om even te wisselen, zodat Sander buiten kan kijken of hij nog iets kan verbeteren aan de situatie en ik binnen Max weer rustig kan krijgen. Aangezien we alleen wat schuin liggen, maar niet meer zo stuiteren kan Max z’n bedje wel weer terug naar de voorpunt. Terwijl ik zijn bedje verplaats eet Max een crackertje en na wat water drinken en even knuffelen op schoot, leg ik hem terug in z’n bedje. Dit gaat gelukkig goed.
Ik kom weer buiten bij Sander en vraag of hij nu weet wat er buiten nou mis gaat? Zijn antwoord: nou eigenlijk niks, ik hoef hier niet zo veel te doen. Wat?! Ik snap er niks van. Als ik buiten ben zit ik de hele tijd bij te sturen en nu is er niets aan de hand?!? Dat is raar! Volgens Sander moet het dan wel aan mij liggen en hij vraagt of ik soms iets van metaal in mijn zeiljas heb zitten wat het kompas beïnvloed. Het antwoord nee, in mij jas zit niets…
We denken verder…
Wacht eens even, die nieuwe comfortseat die we hebben gekocht…. Die heb ik ergens aan het begin van mijn wacht naar buiten gehaald om lekkerder te kunnen zitten. Dat stoeltje? Dat zal toch wel niet. Sander zit er nu zelf ook op en er is niets aan de hand. Maar om helemaal uit de wind te zitten, had ik hem op de kuipvloer gezet. Sander zegt, prima dit is zo getest. Hij staat op en zet het stoeltje voor de stuurstand op de kuipvloer neer. En wat denk je?
3, 2, 1, en daar ging de boot, zo de hoek om.
OMG. Het stoeltje wat ik had gepakt om lekker relaxt te kunnen zitten tijdens mijn nachtwacht was het gene wat er voor had gezorgd dat mijn nachtwacht verre van ideaal was. En dat noemen ze dan een comfortseat 🙁

Nacht twee
Het is 21:15 uur, Max is eindelijk in slaap gevallen, dus Sander is snel het slingerbed ingedoken en deze nacht heb ik de eerste wacht.
De wind is weggezakt en staat met zo’n 7 knopen ongeveer recht op de neus, waardoor we genoodzaakt zijn om de motor aan te zetten. Voor deze nacht hebben we de oordopjes uitgegraven, dus dit zou nu qua geluid met slapen te doen moeten zijn.
De afgelopen uurtjes aan boord waren wat druk met eten koken, Max in bad, nog even samen spelen, boekjes lezen en daarna proberen hem in slaap te krijgen. Ik voel dat het in combinatie met het mindere slapen erin heeft gehakt en hoop dat ik mijn wacht tot 24:00 uur volhoud.
De avond begint redelijk rustig, het is wat bewolkt en een beetje mistig en de volle maan van gister is nog nergens te bekennen. Ik ga zitten met een pak koekjes en een kopje thee en zie na een tijdje ineens iets (naast de boot) in mijn ooghoek.
He? Wat is dat, waar komt het vandaan? Heb ik net iets over het hoofd gezien? Razendsnel poppen de gedachtes in m’n hoofd op. Maar als ik me heb omgedraaid om te kijken wat het is, zie ik dat het het bovenste stukje is van de maan die achter de horizon tevoorschijn komt. Als een grote oranje bol, die vergelijkbaar is met de National Geographic Moonlight lamp of mooie full moon coverfoto’s, klimt de maan naar boven. Dit gaat nog sneller dan ik had verwacht en binnen no time hangt er weer een mooie grote ronde lichtgevende bol in de lucht die met een lichtlijn over het water de boot beschijnt. Ik merk dat ik zoveel moeër ben dan tijdens de wacht van gister en kruip weg in mijn zeiljas verscholen onder de buiskap tegen de zijwanden van de kajuit ingang aan. Vooral het laatste uurtje is het vechten tegen de slaap en moet ik regelmatig even opstaan en weer zitten om wakker te blijven. Dan eindelijk is het 23:55 uur en kan ik m’n wacht afronden. Ik zet alvast een kopje thee voor Sander, check nog een keer of alles buiten ok is, trek vast mijn zeiljas uit en ga nog even naar de wc, daarna maak ik om 00:00 uur Sander wakker en stap zodra hij het slingerbed verlaten heeft er zelf snel in. Als Sander me om 03:00 uur weer wakker maakt voor de volgende wacht besef ik me dat deze 3 uurtjes de beste slaapuurtjes zijn die ik heb gehad sinds het vertrek van vrijdagochtend.
Met de nodige moeite hijs ik mezelf het slingerbed uit en begin me weer aan te kleden. Ik schenk een kopje thee in en stop het restje ravioli in de magnetron. Om 03:05 zit ik buiten en voel aan heel mijn lijf dat ik graag nog even verder had geslapen. Ik kijk ook niet echt uit naar de komende 3 uur, maar zeg tegen mezelf dat het even doorbijten is en dat ik daarna weer terug naar bed kan. Rond 03:20 hoor ik ineens een Nederlandse stem door de Marifoon heen. Snel schuif ik dichterbij en luister goed naar de Marifoon. Het is Klaas van de Eternity. Eén van de mede vertrekkers die bij ons in Brest lagen, maar die op de dag van ons vertrek nog zijn blijven liggen om beter weer af te wachten. Zijn die nu al vlakbij ons? Ze zijn in gesprek met de Doris, maar ik hoor alleen hun kant van het gesprek en kijk snel op de AIS of ik hun boten ergens zie. Hier kan ik ze echter niet vinden, wat zeer waarschijnlijk betekent dat ze nog buiten bereik zijn. Als ik de helft van het gesprek niet meer hoor, neem ik de marifoon in mijn hand en roep de Eternity op. Eens kijken of het lukt om verbinding te krijgen. De ontvangst is niet geweldig, maar we kunnen elkaar goed genoeg verstaan. Ze varen samen met de Doris en zijn net als wij ook onderweg naar A Coruña, waar zij net als wij verwachten morgenavond aan te komen. Hoe ze dit zo snel hebben gedaan en hoe al onze aankomsttijden morgen zullen samen vallen weet ik niet. Mogelijk varen zij toch een stuk sneller dan wij en komen we morgen ergens vlakbij de kust dicht bij elkaar genoeg om ze te ontvangen op onze AIS. We gaan het zien.
Eigenlijk maakt het ook niet uit. We varen niet meer alleen! De rest is ergens relatief gezien dichtbij en morgen/overmorgen zien we elkaar weer in A Coruña en kunnen we hopelijk onder het genot van een tafel vol tapas en koude cervezas onze oversteek over de golf van Biskaje vieren. Ik merk dat het korte contact met Klaas me energie heeft gegeven en met deze gedachte in mijn achterhoofd, zie ik een stuk minder tegen de komende 2,5 uur op.